Azərbaycan tarixində unudulmaz və qürurverici günlərdən biri də 26 avqust – Laçın Şəhəri Günüdür. Laçın Azərbaycanın qədim tarixə, zəngin təbiətə və strateji mövqeyə malik bölgələrindən biridir. O, Qarabağı Azərbaycanın digər bölgələri ilə birləşdirən qapı rolunu oynayır. Zəngin təbiəti, dağ çayları, yaylaqları, eləcə də qədim abidələri Laçını Azərbaycan mədəniyyətinin incilərindən birinə çevirir. Azğın düşmənin torpaqlarımızı işğal etdiyi dövrdə Laçın şəhəri dağıntılara məruz qalmış, evlər, məktəblər, mədəniyyət ocaqları məhv edilmişdi.1992-ci ilin mayında Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilən Laçın uzun illər boyu əsarətdə qaldı. Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin yenilməzliyi, siyasi müdrikliyi, xalqın yumruq kimi bir olması sayəsində 2020-ci ildə, 44 günlük Vətən müharibəsində Laçın da öz azadlığına qovuşdu.
44 günlük Vətən müharibəsində müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Azərbaycan Ordusunun şanlı Zəfəri Ermənistanı kapitulyasiyaya və əraziləri boşaltmağa məcbur etdi. Azərbaycan Prezidenti, Rusiya Prezidenti və Ermənistanın baş nazirinin imzaladığı 10 noyabr tarixli Üçtərəfli Bəyanatına əsasən, 2020-ci il dekabrın 1-də Laçın rayonu qan tökülmədən azad edildi. 2022-ci il avqustun 26-da isə Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndləri bizim nəzarətimizə keçdi. Bu, şanlı zəfər tariximizə daha bir hərbi və diplomatik qələbə kimi yazıldı. Düşmənin cəngindən azad edilən Laçında müasir standartlara cavab verən evlər tikilir, yollar çəkilir, tunellər salınır, elektrik stansiyaları quraşdırılır. Dövlətimizin həyata keçirdiyi “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində Laçında genişmiqyaslı quruculuq işləri aparılır, yeni yaşayış binaları, məktəblər, xəstəxanalar, sosial obyektlər tikilir. İşğaldan azad olunmuş digər yurd yerlərimiz kimi, Laçına da həyat yenidən qayıdır, burada sürətli bərpa-quruculuq işləri aparılır. Baş plan çərçivəsində “15 dəqiqəlik şəhər” konsepsiyası tətbiq olunmaqla həm ekoloji, həm də sosial baxımdan müasir həyat standartları yaradılır.
2024-cü ildə Moskvada Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) Dövlət Başçıları Şurasının iclasında Laçın şəhərinin MDB-nin mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi də əhəmiyyətli hadisədir. MDB Humanitar Əməkdaşlıq Şurasının qərarına əsasən Laçın şəhəri 2025-ci ildə MDB-nin mədəniyyət paytaxtı elan edilib. Bu qərarla MDB üzvü olan ölkələrin dövlət başçıları Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə, mədəniyyətimizə yüksək dəyər verdiklərini nümayiş etdirdilər. Eyni zamanda bu, həm də birmənalı şəkildə Azərbaycanın haqq işinin və əldə etdiyi tarixi zəfərin region tərəfindən qəbul edilməsidir.Laçının yeni dövrü başlayıb. Laçınlılar 31 ildən sonra öz doğma kəndlərinə qayıdıblar. Böyük Qayıdışı təmin edəcək Dövlət Proqramına əsasən indiyədək Laçın şəhərinə 571 ailənin, yəni 2091 nəfərin, Zabux kəndinə 217 ailənin, yəni 823 nəfərin, Sus kəndinə 59 ailənin, yəni 215 nəfərin, Bəylik kəndinə 89 ailənin, yəni 363 nəfərin daimi məskunlaşması təmin edilib. Bir sözlə, Prezident İlham Əliyevin 2022-ci il 16 noyabr tarixli sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı” üzrə Laçın rayonunda çoxsaylı layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub və bu layihələr mərhələlərlə həyata keçirilir. Bütün bunlar onu göstərir ki, füsunkar gözəlliyə sahib Laçın rayonu qısa müddətdə bərpa edilərək dünyanın ən gözəl məkanlarından birinə çevriləcək. Gözəlliklərlə dolu Laçınımız cənətməkan olacaqdır.
Əntiqə Tağıyeva,
Masallı rayonu Hişkədərə kənd sakini
