Müasir dövrdə dövlətlərin təkbaşına güclü mövqe qazanması getdikcə çətinləşir. Qlobal iqtisadi münasibətlər, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat yolları və siyasi sabitlik kimi amillər ölkələrin əməkdaşlığını zəruri edir. Bu baxımdan 2009-cu ildə əsası qoyulan Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) qısa müddətdə türk dünyasının birliyinin əsas platformasına çevrilmişdir. Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistanın üzv olduğu bu təşkilat, həm də Türkmənistan və Macarıstanın müşahidəçi statusu ilə daha geniş coğrafiyanı əhatə edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dəfələrlə vurğulamışdır: “Türk Dövlətləri Təşkilatı türk dünyasının gücünü artıran əsas platformadır.” Bu sözlərdən də aydın görünür ki, təşkilat sadəcə diplomatik birlik deyil, həm də ortaq gələcək strategiyasını daşıyan güclü bir ideyadır. Türk Dövlətləri Təşkilatının siyasi potensialı xüsusilə önəmlidir.
Qazaxıstan Respublikasının sabiq Prezidenti Nursultan Nazarbayev hələ illər əvvəl türk dövlətlərinin birliyi ilə bağlı belə demişdir: “Əgər biz gücümüzü birləşdirsək, dünya siyasətində heç bir qüvvə bizi zəiflədə bilməz.” Bu fikirlər artıq bu gün reallığa çevrilməkdədir. Üzv dövlətlərin beynəlxalq məsələlərdə ortaq mövqedən çıxış etməsi onların qlobal nüfuzunu artırır. İqtisadi əməkdaşlıq da təşkilatın ən güclü sütunlarından biridir. Orta Dəhliz, yəni Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu, türk dünyasını Avropa ilə Asiya arasında əsas körpüyə çevirir. Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarovun sözləri bu məqamı dəqiq ifadə edir: “Orta Dəhliz türk dünyasının gələcəyidir, bu yol bizi həm bir-birimizə, həm də dünyaya bağlayır.” Enerji resursları, ticarət imkanları və logistik layihələr üzv dövlətlər üçün böyük iqtisadi üstünlüklər yaradır. Türk Dövlətləri Təşkilatının mədəni yönü də xüsusi qeyd olunmalıdır. Ortaq dil, tarix və adət ənənələr xalqlar arasında həmrəyliyi möhkəmləndirir.
Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev bu haqda demişdir: “Türk dövlətlərinin gücü onların ortaq köklərində və qardaşlıq münasibətlərindədir.” Bu amil təşkilatın yalnız siyasi və iqtisadi deyil, həm də mənəvi bir dəyərə söykəndiyini göstərir. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə təşkilatın gələcəyinə böyük inam ifadə edərək söyləmişdir: “Türk dünyasının birliyi gələcəyin ən böyük zəmanətidir.” Bu birlik təkcə regionda deyil, həm də qlobal miqyasda yeni güc mərkəzinin formalaşmasına imkan yaradır.
Azərbaycanın 2020-ci ildə qazandığı 44 günlük Vətən müharibəsi həm Türk Dövlətləri Təşkilatının, həm də ümumilikdə türk dünyasının həmrəyliyini daha aydın şəkildə göstərdi. Müharibə günlərində Türkiyənin siyasi və mənəvi dəstəyi, digər türk dövlətlərinin Azərbaycana göstərdiyi həmrəylik bu təşkilatın mahiyyətini ortaya qoydu. İlham Əliyev bu barədə qeyd etmişdir: “Biz bu qələbəni təkcə Azərbaycan xalqının iradəsi ilə deyil, bütün türk dünyasının dəstəyi ilə daha da möhkəmləndirdik.” Bu həmrəylik, gələcəkdə də türk dövlətlərinin bir-birinə arxa duracağını sübut etdi. Bütün bunlar göstərir ki, Türk Dövlətləri Təşkilatı hazırda böyük potensiala malikdir. Siyasi həmrəylik, iqtisadi əməkdaşlıq və ortaq mədəni dəyərlər təşkilatı gələcəyin əsas beynəlxalq güclərindən birinə çevirə bilər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sözləri ilə yekunlaşdırmaq yerinə düşər: “Türk dövlətlərinin birliyi gələcəyin qarantıdır.”
Nurtəkin Tağıyeva,
Masallı rayon Sığıncaq kənd sakini
