Dünyada məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşən dillərin qorunması məqsədilə hər il keçirilən Beynəlxalq Ana Dili Günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha xatırladır. Ən sadə şəkildə desək, dil ünsiyyət vasitəsidir.Bununla bərabər dil millətin simasını səciyyələndirən amillərdən biri, bəlkə də, birincisidir.
İnsanların ünsiyyətinin ən mühüm vasitəsi olan və buna görə də sosial və milli xarakter daşıyan dil insanları birləşdirir, onların şəxsiyyətlərarası və sosial qarşılıqlı münasibətlərini tənzimləyir, əməli fəaliyyətlərini əlaqələndirir. Dil xalqın və hər bir fərdin ayrı-ayrılıqda tarixi təcrübəsinin nəticəsi olan informasiyanın toplanmasını, saxlanmasını və təkrar istehsalını təmin edir, fərdi və ictimai şüuru formalaşdırır.
Ümumiyyətlə, mədəniyyətin əsasını dil təşkil edir. Dil universal semiotik sistemdir, çünki bütün işarələr, o cümlədən dilin özünün əlamətləri, sözlər söz vasitəsi ilə təyin olunur. Dil eyni dərəcədə mənəvi, fiziki və maddi mədəniyyətlə - nitq-təfəkkür fəaliyyəti kimi, adlar sistemi kimi və sözün əsərlərinin toplusu kimi - əlyazmalar, çap kitabları, müxtəlif növ fiziki məlumat daşıyıcılarında şifahi nitq qeydləri ilə eyni dərəcədə bağlıdır. . İnsanın hər hansı bir əsərini və ya təbiət hadisəsini yalnız bir sözlə dərk etmək, dərk etmək və təsvir etmək olar. Lakin dil özü mədəniyyətin inkişafı ilə - insan fəaliyyətinin idrak və təşkili aləti kimi inkişaf edir.
Dil hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitədir. Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və onu qorumalıdır. Ana dili insanın mənəvi aləminin zənginləşməsində, dünyagörüşünün genişlənməsində, mükəmməl təhsil almasında, öz soydaşları ilə ünsiyyət qurmasında mühüm rol oynayır. Ana dili millətin özünəməxsusluğunu qorumaqla yanaşı, tərcümə vasitəsilə başqa xalqların mədəni irsi ilə tanış olmağa, onlarla ünsiyyət qurmağa imkan yaradır. Dil mədəniyyətin daşıyıcısıdır, çünki dilin epistemik funksiyası sayəsində nəsildən-nəslə ötürülür və uşaqlar öz ana dillərini mənimsəyərək əvvəlki nəsillərin ümumiləşdirilmiş təcrübəsini də mənimsəyirlər.
Hazırda yaşadığımız Yer kürəsində 200-dən artıq ölkənin 70 rəsmi dillərin içində özünəməxsus zənginliyi,ahəngdarlığı və qədimliyi ilə seçilən dillərdən biri də doğma Ana dilimizdir.Xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsi olan ana dilimizdə millətimizin tarixi canlanır.Professor Buludxan Xəlilovun təbirincə desək, ana dilimiz xalqımızdan və onun öndəgedən liderlərindən güc almışdır.Bu gün ana dilimiz tarixi liderlərimizdən- Cavanşirdən , Babəkdən , Şəmsəddin Eldənizdən , Şeyx İbrahim Dərbəndidən , Uzun Həsəndən , Şah İsmayıl Xətaidən , Şah I Abbasdan , Nadir Şah Əfşardan , Fətəli xan Əfşardan , Cavad Xandan, Qubalı Fətəli xandan , Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən , Müstəqil Azərbaycan Dövlətinin banisi ulu öndər Heydər Əliyevdən, Prezidentimiz İlham Əliyevdən güc almışdır və almaqdadır.
Dil ətraf aləmin obyektlərinin tanınmasına, onların təsnifatına və onun haqqında məlumatların sıralanmasına kömək edir;
Dil insanın ətraf mühit şəraitinə uyğunlaşmasını asanlaşdırır; dil obyektləri, hadisələri və onların əlaqəsini düzgün qiymətləndirməyə kömək edir; dil insan fəaliyyətinin təşkili və əlaqələndirilməsinə kömək edir
Dil dil vasitəsilə öz xalqının adət-ənənələrini, dünyanın spesifik mədəni simasını dərk edən insanın şəxsiyyətini formalaşdıran mədəniyyət alətidir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev deyir: "Ana dilimiz öz imkanlarının zənginliyi, səs quruluşunun səlisliyi və qrammatik quruluşunun sabitliyi ilə səciyyələnir. Müasir Azərbaycan ədəbi dili siyasi-ictimai, elmi-mədəni sahələrdə geniş işlənmə dairəsinə malik yüksək yazı mədəniyyəti olan və daim söz ehtiyatını zənginləşdirən bir dildir". Dilimizə yad sözlərin gətirilməsi təhlükəli deyil, ana dili sözlərinin onlarla əvəz olunması təhlükəlidir.
Ana dilimiz əsrlərin qan yaddaşı, daş hafizəsidir. Heç bir dilin təsirində əriməyən, şirinliyini, axıcılığını, anlaşıqlılığını itirməyən, illər, əsrlər keçdikcə daha da cilalanan və öz layiqli qiymətini alan dildir.
Abdullayev Nemət Əlizaman oğlu,
YAP Masallı Rayon Təşkilatının fəal üzvü
