Şotlandiya və İngiltərə xəstəxanalarından alınmış real statistika rəqəmlərinin təhlili "оmikron" ştamının "delta" ştamından daha yüngül xəstəlik törətdiyini təsdiqləyib. Britaniyanın Sky News şəbəkəsi yazır ki, "оmikron" dalğasının bu mərhələsində bu sanki arzu etdiyimiz Milad hədiyyəsinə bənzəyir.
Lakin bu işin ən böyük əmması budur ki, bu bizə Miladdan sonrakı dövrdə karantin məhdudiyyətlərinin qaldırılıb-qaldırılmayacağı barədə hələki heç nə demir.
Əvvəlcə yaxşı xəbər. Edinburq Universitetinin bazasında Şotlandiya əhalisinin 99 faizinin xəstəlik tarixləri əsasında aparılmış tədqiqat göstərib ki, "оmikron"un hospitalizasiya (xəstəxanaya düşmə) riski "delta" variantının riskindən 56 faiz azdır. Lakin bu təxminə etibar kifayət qədər aşağıdır. Çünki tədqiqat zamanı risk dərəcələri 30 və 75 faiz arasında götürülüb.
Bu ona görə baş verib ki, bütün Şotlandiyada "оmikron"a yoluxma ilə xəstəxanaya vur-tut 20 nəfər düşüb. Ən əhəmiyyətlisi isə budur ki, xəstəxanaya düşənlərin arasında yaşı 60-dan çox olan demək olar yoxdur. Şotlandiyada bu yaş kateqoriyasından olanların əksəriyyətinə artıq vaksinin üçüncü – buster dozası vurulub. Bu səbəbdən də xəstəxanalarda 60 yaşdan yuxarı olanların artacağı təqdirdə "оmikron"la "delta" arasında bu risk fərqinin necə dəyişəcəyi bilinmir.
Şotlandiyada aparılmış təhlilin arxayınlıq yaratmayan digər tərəfi isə budur ki, belə bir suala cavab verilməyib: “omikron” doğrudanmı daha zəifdir, yoxsa əhalinin əksəriyyəti vaksin olunub deyə özünü belə aparır? Lakin buna bənzər təhlil London İmperiya Kollecində də aparılıb. Londonda yoluxmaların tuğyan etməsi və deməli xəstəxanaya düşənlərin sayının çox olması bu tədqiqata daha çox xam material verib.
Londonlular tədqiqatı bir azca başqa formatda aparıblar. Onlar bir gecəlik xəstəxanada qalmaq riskini hesablayıblar və belə nəticəyə gəliblər ki, “omikron”un hospitalizasiya riski “delta”nınkından 40-45 faiz azdır. Xəstəxanaya gündüz gətirilənlərin statistikası isə bu fərqin 15-25 faiz arasında olduğunu göstərib.
Ən əhəmiyyətlisi isə budur ki, Kral Kollecinin alimləri heç vaksin olunmayanları və bundan əvvəl təbii immunitet qazanmayanları da nəzərə alıblar. Onlar nəticəyə gəliblər ki, belələri üçün “omikron”la “delta” arasındakı risk fərqi 11 faizdir.
Şotlandiya İctimai Səhiyyə İdarəsindən professor Cim MakMenamin bunu “elmi əsası olan yaxşı xəbər” adlandırır. Bununla belə, iki çox böyük sual açıq qalır: Yaşı 60-dan yuxarı olanların yoluxmaları artdıqca bu üstünlük faizi də qala biləcəkmi? Hələki bu yaş qrupundan olanlar arasında xəstəxanaya gətirilmə və ölüm halı qeydə alınmayıb. Amma koronavirusun başqa variantlarına yoluxsaydılar onlar ya çox ağır xəstələnə və hətta ölə bilərdilər.
İkinci böyük sual bundan ibarətdir ki, “omikron”un dalğası nə miqyasda olacaq. Hazırda Britaniyada yoluxmalar raket sürətilə artır. İngiltərədə gündəlik yoluxma rəqəmi artıq 100 mini keçib. Belə olduğu halda “omikron” “delta”dan lap 50 faiz zəif olsa da, üç dəfə artıq insanı yoluxdurur və deməli xəstəxana rəqəmləri də getdikcə yüksələ bilər. Bu isə ölkə səhiyyəsi üçün reanimasiya və çarpayı çatışmazlığı təhlükəsi yaradır.
“Omikron”un zəifliyi barədə daha bir müjdəli xəbər bu variantın ilk aşkar olunduğu Cənubi Afrikadan gəlib. Cənubi Afrika Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutundan professor Şeril Koen də “omikron” ştamının zəif olduğunu təsdiqləyib. Bununla belə, “The Guardian” yazır ki, alimlər hələ də bu zəifliyin özünü izah edə bilmirlər.
Cənubi Afrikanın əhalisi Britaniya ilə müqayisədə çox gəncdir və bu səbəbdən də göstəricilər tamamilə fərqli ola bilər. Britaniyada orta yaş 40.5-dirsə, Cənubi Afrikada 27.6-dır. Hələ orta yaşı 47.3 olan İtaliya kimi ölkələr də var. (virtualaz.org)
LEQAL.AZ
